در علم تغذیه مفهومی وجود دارد که با نام شاخص توده بدنی یا BMI شناخته شده است و برای سنجش قد و وزن افراد به کار می رود. در واقع با محاسبه BMI می توان سلامت وزن فرد را با توجه به قدش تخمین زد. اگر می خواهید بدانید دچار اضافه یا کمبود وزن هستید یا خیر تا انتهای این مطلب از مجله لاغری اسلیودکتر همراه ما باشید که با مفهوم شاخص توده بدنی و نحوه محاسبه آن آشنا شوید.
در سال 1850 یک فرمول ریاضی توسط دانشمندی بلژیکی ابداع شد که در آن با انجام چند عمل ریاضی وزن موجود در هر متر مربع را برآورد می کنند. با این فرمول که در ابتدا شاخص کوتله نام گرفت اما بعدها با نام شاخص توده بدنی معروف شد می توان مشخص کرد که آیا وزن فرد با توجه به قدش مناسب است یا خیر؟
👈بیش تر بخوانید: لاغری و کاهش وزن با جراحی لاغری چگونه اتفاق می افتد؟
برای محاسبه BMI لازم است قد و وزن خود را بدانید و از فرمول زیر استفاده کنید:
عدد وزن به کیلوگرم تقسیم بر عدد قد به متر به توان دو
برای نمونه فردی که دارای دو متر قد و صد کیلو وزن است از تقسیم 100 تقسیم بر 4 (یعنی عدد قد ضرب در خودش) به عدد 25 می رسد، یعنی شاخص توده بدنی او 25 است.
همان طور که ذکر کردیم این فرمول برای بررسی میزان چاقی و لاغری افراد به کار می رود، البته در برخی اوقات این میزان خیلی هم صحیح نیست چرا که عوامل دیگری مانند نوع استخوان بندی و جنسیت فرد نیز در سنجش سلامت وزن اثرگذار هستند. در هر صورت نتایج حاصل از محاسبه BMI به شرح زیر می باشند:
شاخص توده بدنی پایین تر از 18 یک علامت خطر است و نشان دهنده این است که فرد از وزن ایده ال فاصله بسیاری دارد. فردی با این عدد BMI در معرض سوء تغذیه و حتی مرگ قرار دارد و باید به سرعت توسط پزشک برای درمان این مشکل اقدام کند.
اگر در محاسبه BMI به عددی در بازه 18.5 تا 25 رسیدید به شما تبریک می گوییم چرا که در محدوده وزنی سالم و نرمال قرار دارید. با این عدد ما فقط متوجه می شویم که قد و وزنمان در حالت نرمال قرار دارد اما از میزان قدرت بدن، درصد چربی و عضلات، آمادگی سیستم قلبی و عروق و دیگر موارد سلامتی بدن اطلاعاتی به دست نمی آوریم.
عدد 25 تا 30 در محاسبه BMI نشان دهنده این است دچار مقدار کمی اضافه وزن هستید. البته قبل از هر اقدامی وضعیت بدنی خود را بررسی کنید، اگر فردی با توده عضلانی بالا هستید، اگر باردارید و یا ورزشکار حرفه ای هستید به این عدد توجه نکنید، چرا که سلامت بدن شما مهم تر از شاخص توده بدنی است.
با این حال اگر هیچکدام از شرایط ذکر شده در مورد شما صدق نمی کرد، سبک زندگی خود را کاملاً صادقانه بازبینی کنید و ببینید آیا سبک تغذیه ای صحیحی دارید؟ آیا ورزش می کنید و خواب کافی دارید؟ اگر سبک زندگی سالمی ندارید، هشدار تبدیل اضافه وزن به چاقی را جدی بگیرید.
شاخص توده بدنی 30 و بالاتر از آن نشانگر چاقی است. چاقی اما یکی از مسائل پیچیده سلامتی است که در اثر عواملی مانند ژنتیک و سبک زندگی ناسالم به وجود می آید. سبک زندگی ناسالم شامل عدم تحرک، الگوی غذایی غلط، سیگار کشیدن و افسردگی می باشد که منجر به اضافه وزن در فرد می شود.
اگر در محاسبه BMI با عدد 30 و بالاتر از آن مواجه شدید حتماً برای کاهش وزن خود اقدام کنید چرا که در معرض بسیاری از بیماری ها قرار دارید.
BMI پایین تر از 18 نشان دهنده مشکلات مربوط به سلامتی است و افرادی که در محاسبه BMI به عدد پایین تر از 18 برسند مستعد ابتلا به موارد زیر هستند:
شاخص توده بدنی و اضافه وزن بالا مشکلات زیر را برای سلامتی به همراه دارد:
👈بیش تر بخوانید: یک جراح لاغری خوب باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟
حال که متوجه شدید شاخص توده بدنی بالا تا چه حد می تواند برای سلامتی مشکل ساز باشد و چه بیماری هایی به دنبال دارد قطعاً می خواهید بدانید چه روش هایی برای کاهش BMI وجود دارد. در ادامه موثرترین روش ها را برای شما شرح می دهیم.
یکی از اصلی ترین علل چاقی و اضافه وزن تغذیه نادرست و رژیم غذایی نامناسب است. پس در مرحله اول بسیار مهم است که کالری های دریافتی خود را کاهش دهید و غذاهای مقوی و سالم مصرف کنید، به همین منظور می توانید به متخصص تغذیه مراجعه کرده و رژیم غذایی صحیح را تحت نظر او دنبال کنید.
طبق توصیه سازمان بهداشت جهانی، سه ساعت ورزش در هفته برای افراد بزرگسال ضروری است. اگر در محاسبه BMI متوجه اضافه وزن خود شدید سعی کنید زیر نظر یک مربی، ورزش های قدرتی و هوازی داشته باشید تا به کاهش وزن خود کمک کنید.
بر اساس مطالعات خواب کافی و با کیفیت تاثیر بسیار مثبتی بر روند کاهش وزن دارد. اغلب کسانی که به مقدار کافی نمی خوابند به پرخوری و اضافه وزن دچار می شوند. علاوه بر این اضطراب و استرس هم مانعی برای کاهش وزن است زیرا با نامتعادل کردن هورمون های بدن منجر به پرخوری های عصبی می شود. برای داشتن خواب خوب و کنترل استرس خود از روش هایی مانند مدیتیشن کمک بگیرید.