هورمون گرلین چیست و چه کارایی در بدن دارد؟

هورمون ها از جمله مهم ترین مولکول های بدن هستند که بسیاری از فرآیندهای حیاتی ما را کنترل می کنند. یکی از این هورمون ها که نقش مهمی در تنظیم اشتها، وزن بدن و متابولیسم دارد، گرلین است. در این مقاله از مجله لاغری اسلیودکتر به بررسی کامل هورمون گرلین، عملکرد آن، تأثیر آن بر افزایش وزن و چاقی، و راه های کنترل و مدیریت سطح آن در بدن می پردازیم.

هورمون گرلین چیست؟

هورمون گرلین که گاهی به عنوان “هورمون گرسنگی” شناخته می شود، یک پپتید 28 آمینواسیدی است که بیشتر توسط سلول های مخاط معده تولید و ترشح می شود. این هورمون به طور مستقیم بر روی مغز اثر می گذارد و سیگنال های گرسنگی را به هیپوتالاموس، بخشی از مغز که مسئول تنظیم اشتها و تعادل انرژی است، ارسال می کند. وقتی سطح گرلین در خون افزایش می یابد، شما احساس گرسنگی می کنید و زمانی که سطح آن پایین می آید، احساس سیری دارید. به همین دلیل این هورمون نقش مهمی در رفتارهای تغذیه ای ما ایفا می کند.

مکانیسم عملکرد هورمون گرلین

گرلین از طریق تعامل با گیرنده های خاصی به نام GHS-R (گیرنده هورمون محرک ترشح هورمون رشد) در هیپوتالاموس فعالیت می کند. این گیرنده ها مسئول ارسال سیگنال های گرسنگی به مغز هستند. به عبارتی، گرلین با اتصال به این گیرنده ها باعث افزایش اشتها و تمایل به غذا خوردن می شود.

نقش هورمون گرلین در بدن

هورمون گرلین علاوه بر تنظیم اشتها، در فرآیندهای دیگری نیز نقش دارد:

• ترشح هورمون رشد: یکی از عملکردهای مهم گرلین، تحریک ترشح هورمون رشد از غده هیپوفیز است. هورمون رشد نقش مهمی در تقویت عضلات، بازسازی بافت ها و متابولیسم بدن دارد.
• تنظیم وزن بدن: سطح گرلین در هنگام گرسنگی افزایش می یابد و پس از خوردن غذا کاهش پیدا می کند. این تغییرات در سطح گرلین می تواند به تنظیم وزن بدن کمک کند. افرادی که سطوح گرلین بالاتری دارند، بیشتر در معرض اضافه وزن و چاقی هستند.
• تنظیم متابولیسم و انرژی: گرلین بر روی متابولیسم بدن تأثیر می گذارد و باعث افزایش تمایل به مصرف غذا و ذخیره انرژی به شکل چربی می شود.
• سلامت دستگاه گوارش: گرلین باعث تحریک ترشح اسید معده و بهبود عملکرد سیستم گوارش می شود.

هورمون گرلین و اشتها

یکی از دلایل عمده ای که افراد با مشکل اضافه وزن یا چاقی مواجه می شوند، سطح بالای هورمون گرلین است. این هورمون سیگنال هایی به مغز ارسال می کند که باعث ایجاد احساس گرسنگی مداوم می شود. مطالعات نشان داده است که افراد چاق به طور معمول دارای سطح گرلین بالاتری هستند. این افزایش سطح هورمون ممکن است به شکل گیری چرخه ای از گرسنگی و پرخوری منجر شود که مدیریت وزن را برای این افراد دشوارتر می کند. با این حال، تنظیم این هورمون از طریق تغذیه و تغییرات سبک زندگی می تواند به کاهش وزن کمک کند.

عوامل مؤثر بر سطح گرلین

عوامل مختلفی می توانند بر روی سطح گرلین در بدن تأثیر بگذارند:

• رژیم غذایی کم کالری: زمانی که فرد یک رژیم کم کالری را دنبال می کند، سطح گرلین افزایش می یابد و بدن به گرسنگی واکنش نشان می دهد.
• خواب ناکافی: خواب ناکافی یکی از عوامل مؤثر در افزایش سطح گرلین و کاهش هورمون سیری (لپتین) است. این مسئله می تواند منجر به افزایش اشتها و تمایل به غذاهای پرکالری شود.
• ورزش: ورزش می تواند سطح گرلین را کاهش داده و احساس سیری را تقویت کند.

هورمون گرلین و کاهش وزن

یکی از چالش های اصلی در کاهش وزن، کاهش سطح هورمون گرلین است. وقتی شما وزن کم می کنید، سطح گرلین در بدن افزایش می یابد تا شما را تشویق به خوردن غذا کند. به عبارت دیگر، بدن شما به عنوان یک مکانیسم دفاعی سعی می کند وزن از دست رفته را بازگرداند. علاوه بر ورزش و رژیم غذایی سالم، بهبود کیفیت و کمیت خواب نیز می تواند به تنظیم سطح هورمون های مرتبط با اشتها، از جمله گرلین، کمک کند. پیشنهاد می شود که حداقل 7-8 ساعت خواب با کیفیت در شب داشته باشید.

جراحی لاغری و گرلین

جراحی های لاغری مانند اسلیو معده و بای پس معده تأثیر مستقیمی بر سطح گرلین دارند. این جراحی ها به طور معمول بخشی از معده که مسئول تولید گرلین است را حذف می کنند یا عملکرد آن را محدود می کنند. به همین دلیل، بسیاری از افرادی که این نوع جراحی ها را انجام می دهند، پس از عمل کاهش چشمگیری در اشتهای خود تجربه می کنند.

تأثیر جراحی اسلیو معده بر سطح گرلین

در جراحی اسلیو معده، بخش بزرگی از معده که بیشترین مقدار گرلین را تولید می کند، برداشته می شود. این مسئله منجر به کاهش اشتها و در نتیجه کاهش وزن می شود. مطالعات نشان داده اند که پس از این جراحی، سطح گرلین به طور قابل توجهی کاهش می یابد و افراد به میزان کمتری احساس گرسنگی می کنند.

اختلالات مرتبط با هورمون گرلین

افزایش سطح گرلین می تواند به افزایش وزن و چاقی منجر شود. به ویژه در افرادی که رژیم های کم کالری را دنبال می کنند، افزایش سطح گرلین باعث بازگشت وزن از دست رفته می شود. همچنین سطح بالای گرلین در برخی از اختلالات خوردن مانند پرخوری عصبی مشاهده شده است. در این شرایط، افراد به طور مداوم احساس گرسنگی می کنند و تمایل به خوردن غذاهای پرکالری دارند. به علاوه گرلین بر میزان حساسیت به انسولین تأثیر بگذارد و در نتیجه بر کنترل قند خون و پیشگیری از دیابت نوع 2 نقش داشته باشد.

خلاصه مقاله

هورمون گرلین نقش مهمی در تنظیم اشتها، وزن بدن و متابولیسم دارد. افزایش سطح این هورمون می تواند منجر به افزایش گرسنگی و در نتیجه پرخوری و چاقی شود. با این حال، با انجام تغییراتی در سبک زندگی مانند خواب کافی، ورزش منظم و تغذیه مناسب، می توان سطح گرلین را کاهش داد و به مدیریت وزن کمک کرد. همچنین جراحی های لاغری مانند اسلیو معده نیز می توانند به طور مؤثری سطح گرلین را کاهش داده و احساس گرسنگی را کنترل کنند.